Po wizycie w gabinecie logopedycznym rodzice otrzymują zalecenia, aby utrwalać z dzieckiem wywołaną głoskę w domowym zaciszu. Poniżej przedstawię Wam propozycję ćwiczeń do wykonania w domu związanych z głoską „cz”. Co istotne! Należy pamiętać, aby podczas ćwiczeń nie mieszać szeregów.
Dla przypomnienia, w logopedii występują trzy szeregi:
- Szereg syczący, w którego skład wchodzą głoski: s, z, c, dz
- Szereg szumiący, w którego skład wchodzą głoski: sz, ż, cz, dż
- Szereg ciszący, w którego skład wchodzą głoski: ś, ź, ć, dź
Zajrzyj także do artykułu, w którym bardziej szczegółowo opisywałam seplenienie. Znajdziecie w nim wszystkie niezbędne informacje na temat czynników warunkujących powstanie seplenienia, jego rodzajów oraz cech charakterystycznych.
Przykładowe propozycje ćwiczeń
Ćwiczenia domowe warto rozpocząć od usprawnienia narządów artykulacyjnych. Pierwszym ćwiczeniem jest cofanie czubka języka od górnych zębów w kierunku podniebienia miękkiego. Jako drugie proponuje delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi. Dziecko może masować także czubkiem języka podniebienie, policzki, dziąsła (chodzi tutaj o uwrażliwienie czubka języka, który podczas artykulacji „cz” odbija się od wałka dziąsłowego).
Zabawnym ćwiczeniem może być naśladowanie dźwięków lokomotywy. Dziecko w szybkim tempie wypowiada cz – cz – cz – cz, przybliżając dłoń do wargi. Do ćwiczenia można dołączyć ruch bądź gesty. Aparat artykulacyjny dobrze rozgrzeje także szybkie i krótkie wypowiadanie zbitki t + sz.
Ćwiczeniem usprawniającym pamięć oraz utrwalającym poprawną wymowę „cz” jest przedstawienie dziecku ciągu wyrazów (3-5 wyrazów). Zadaniem dziecka jest zapamiętać wyrazy, w których interesująca nas głoska występuje i wypowiedzenie ich na głos np.
- czapka, czapla, borówka, czytanka
- czar, dar, czek, czad
- biegacz, maczuga, kurczak, drukarka, czary
Można przeczytać także dziecku wiersz pt. „Leczo” „Cztery marchwie w kawałeczkach, mąka, wody pół kubeczka. Dwie papryczki i kabaczek; Pieczeń pokrój w drobny maczek, Deczko czili, keczup damy I na ucztę zapraszamy!”. Zadaniem dziecka jest powtarzać wiersz oraz zaznaczyć na karcie pracy (którą można przygotować samodzielnie) odpowiednie składniki oraz ich ilość.
Logopedyczna drabina jest przeze mnie często wykorzystywana, ponieważ sprawia dzieciom dużo uciechy. Do ćwiczenia używamy gry Alexandra, z której wykorzystujemy drabinę oraz kostkę do gry zawierającą numery: 1, 2, 3, -1, -2, -3. Zadaniem dziecka jest poprawnie wypowiedzieć wskazany przez nas wyraz bądź wyrażenie (w zależności na jakim etapie terapii jest dziecko) np. czujna czapla. Następnie dziecko rzuca kostką, która wskaże mu czy ma poruszać pionkiem do góry czy w dół. Zabawa dostarcza sporo emocji i jest bardzo lubiana przez dzieci.
Klasycznym ćwiczeniem, doskonale sprawdzającym się w terapii jest praca na obrazkach. Wystarczy wydrukować obrazki zawierające głoskę „cz” (logopeda zdecyduje, czy wybierać wyrazy z głoską „cz” w nagłosie, śródgłosie czy wygłosie) oraz przygotować kostkę do gry. Dziecko rzuca kostką, a następnie losuje obrazek. Ilość wyrzuconych oczek sugeruje dziecku, ile razy na powtórzyć dany wyraz.
Należy pamiętać, aby podczas ćwiczeń nie mieszać szeregów (syczącego, szumiącego, ciszącego).
Ćwiczenia domowe warto rozpocząć od usprawnienia narządów artykulacyjnych. Pierwszym ćwiczeniem jest cofanie czubka języka od górnych zębów w kierunku podniebienia miękkiego.
